Stephan Wetzels
Denken en Zijn

5 lessen voor links

Voor die ene linkse lezer

In deze bijdrage presenteer ik vijf wijze lessen voor alle politieke vrienden op de linkerflank*. Ik ben immers de beroerdste niet. De lessen zijn echter soms zo evident, dat de lezer zich zal afvragen of ze nodig zijn om überhaupt te noemen. Nou, dat zijn ze! Want zelfs overstelpende klaarblijkelijkheid is soms niet voldoende om iemand wakker te schudden. En dat is nu precies wat nodig is: links moet echt worden wakkergeschud. Dus laten we snel beginnen!

  1. Lilian Marijnissen

Het eerste waar niemand om heen kan, betreft niet direct een les, maar meer een overduidelijke suggestie: stop nu eens met Lilian Marijnissen! Wat moet er nog gebeuren om afscheid te nemen van deze vrouw? Wat haar vader eigenhandig heeft opgebouwd, breekt zij eigenhandig weer af. Ze heeft het niet, ze is het niet, ze wordt niet.

Zeker, ze is een bekwame spreker, een goed politicus en de SP heeft niets fout gedaan in de symbolisch fletse campagne. Maar de kiezer gelooft het niet. De vraag is hoeveel nederlagen op rij nodig zijn om tot dit inzicht te komen. Zeker, de SP is geen AJAX, maar misschien is 7x achter elkaar verliezen toch genoeg om eens harde conclusies te trekken. Want met Lilian speel je op links alleen nog maar kelderkrakers. De SP is al jaren gelaten, dat past de zoldermarxisten niet.

Voor de les: zie 2.

  1. Frans Timmermans

De onoverkoombare moeilijkheid van Frans sluit aan bij het voorgaande. Frans heeft het allemaal, een goede babbel, een grote kennis, dossiers op orde en niet vies van een grolletje.

Er is alleen één probleem: Frans is helemaal geen socialist, hij speelt een socialist. En erger nog: hij verbeeldt het tegengestelde. Villabezitter, wachtgeldeigenaar, Euroknuffelaar en levensgenieter. Dat is niet waar de traditionele arbeider op links opgewonden van raakt, nee het is precies dit beeld wat hem een ergernis is geworden. Frans symboliseert de hypocrisie van ‘Den Haag’. En dan wordt ook nog eens een woke-saus door Frans aan deze hardwerkende sappelaar opgediend inclusief een milieucocktail van hier tot Groningen. Dus zeg maar dag tegen de kiezers in Groningen en zeg maar dag tegen de arbeiders.

Maar Frans heeft toch gewonnen? De enige kiezers die Frans getrokken heeft zijn die van zijn linkse vrienden op de flank. Een pyrrusoverwinning dus. Nee, de kiezers die hij wel voor zich had moeten winnen zoeken hun no-nonsense sociaal-economische heil duidelijk elders. Zonder woky-woke-saus bovendien.

Les. Socialisme heeft in deze tijden iemand nodig die uit de modder komt, in een rijtjeshuis woont, wachtgeld afslaat en soberheid uitstraalt. Nuchter, strijdend om het beter te krijgen. 

  1. Woke-saus

Nu we het toch even over de woke-saus hebben; dit is voor mij het meest onbegrijpelijke van alles: Dat linkse partijen niet inzien dat hun progressieve agenda mijlenver is afgedwaald van wat de gewone man aangaat en waar hij zich mee kan identificeren. Maar sterker nog: wie niet meedoet, mag altijd de wind van voren verwachten. Als je Zwarte Piet leuk vindt deug je niet -dan ben je een racist-, als je geen regenboogbeleid pruimt, moet je dat vooral voor je houden want anders ben je tegen vooruitgang en als je geen all-inclusive aanvoerdersband draagt zetten we je uit de selectie.

De drang om een heterogene minderheid een stem te geven is zo enorm doorgeslagen dat miljoenen mensen hun eigen identiteit onder druk zien staan. En zie alweer: die stemmen hoef je als progressief links niet meer op te halen. Dat de NPO zoals bekend vooral bestuurd wordt door mensen die aan het linkse geld-infuus liggen in Den Haag met wat vals concurrerende STER-inkomsten erbij, helpt ook niet voor de beeldvorming.

Les. Begrijp dat je woke-agenda echt alleen voor de happy few een reëel thema is. De meeste mensen stoort het. Je wint er 1 zetel mee en riskeert er 20. Haal de dominante angel uit het maatschappelijke debat, want de regenboog verblindt meer dan dat hij verbindt.

  1. De sympathie moet terug

Links activisme is gekaapt door links extremisme en dat straalt af op de hele beweging. Mensen die zich aan kunst vastplakken, mensen die wekenlang op een snelweg gaan liggen of klappen uitdelen met bierflesjes en een paraplu. Het is zo banaal dat het zelfs binnen de eigen linkse gelederen afkeuring oproept. En dan moet het allerergste nog komen: op een milieubijeenkomst ook nog eens natuur gaan verwarren met het conflict in Gaza en daar dan interessant over gaan doen!

Links heeft betere acties nodig dan deze en bovenal acties die kunnen rekenen op de sympathie van mensen.

Les. Extreme acties schaden de gunfactor. Acties moeten een boodschap versterken, niet ondersneeuwen. Voer dus positieve actie met humor, verstoor geen bijeenkomsten, ridiculiseer de macht en jezelf, blijf van spullen en mensen af en hou je vooral bij de leest!

  1. Laat tot je doordringen dat de kiezer nooit je vijand is

Het misschien wel meest nijpende probleem toonde zich vlak na de grote overwinning van de PVV, toen Frans Timmermans en Rob Jetten een eerste reactie gaven op de resultaten. Timmermans vond het nodig om elkaar ‘allemaal even vast te houden’, wat een soort nationale ramp suggereerde en talloze slachtoffers, en Jetten die een miljoen (!) kiezers verloor (schuld VVD!) en er nog trots op was dat het er niet meer waren (!) kon het niet laten Wilders toch even nog een extremist te noemen, een wolf in schaapskleren, een absoluut gevaar.

Maar wat beide heren eigenlijk deden is de kiezer wegzetten als een idioot. Die kiezer werd feitelijk onmiddellijk verantwoordelijk gesteld voor een ramp. Of erger nog: de kiezer zelf bleek een ramp! Het was de Politeia van Plato in twee speeches met als verhulde boodschap: ‘domme, domme, domme kiezer toch!’ En precies die houding is genadeloos afgestraft en brengt de miljoen zwevers nooit meer terug.

Les. Links zal uit de slachtofferrol moeten en de kiezer op conservatief rechts moeten respecteren, opnieuw moeten leren begrijpen, en hem in plaats van als idioot af te schilderen die iets heel doms gedaan heeft door op Wilders te stemmen, respectvol tegemoet te treden en begrip te tonen voor zijn keuze. Bovendien moet Wilders beoordeeld worden op zijn daden, maar het oordeel lijkt al klaar te liggen. Onverstandig! Niet doen!

Tot slot

Het staat buiten kijf dat een kabinet over ‘rechts’ een garantie is voor een hoop gerommel en gerotzooi, en ik sluit niet uit een hoop teleurstelling. Wie immers de moeite heeft genomen om het partijprogramma van de PVV te lezen, ontdekt tot zijn stomme verbazing dat het een regelrechte aanslag is op het verstand. Ik schat dat wel 80% van de plannen volkomen onuitvoerbaar zijn.

Maar de kunst is juist te begrijpen dat mensen helemaal niet hebben gestemd op een logisch partijprogramma -in 2017 was het zelfs maar 1 pagina-, maar dat mensen hebben gestemd op een symboolEen faliekante mislukking over rechts kan ongetwijfeld kiezers terugbrengen op links, maar zolang links zich van mijn bovenstaande lessen niets aantrekt, zijn ook die kiezers weldra weer als sneeuw voor de zon verdwenen.

_____________________

* De linkerflank als in GL/PvdA, SP, PvdD, D66. De PVV is sociaal-economisch een kopie van de SP, maar beschouw ik hier vanuit haar rechtse sociaal-culturele positie.

Overwegingen bij de Songfestivalzin ‘I don’t believe in God anymore, cos where did she go?’

Een aanstekelijke christelijke interpretatie

In onze tijd van massarecensie ligt tot nu toe de nadruk vooral op het gebrek aan zuiverheid van zang. Maar het nummer Burning daylight (in het Engels een uitdrukking voor ‘tijdsverspilling’) geeft meer om over na te denken. In deze stichtelijke overweging sta ik stil bij één fascinerende zin uit onze inzending voor het Eurovisie Songfestival 2023, en leid ik er uiteindelijk een hoopvolle conclusie uit af.

Het lied gezongen door Mia Nicolai en Dion Cooper heeft denk ik de bedoeling een existentiële crisis uit te drukken. Geen vreugde meer zien; overvraagd worden door het leven; het onder druk moeten najagen van succes, een verlies van het zelf: bekende thematiek binnen het neoliberale circus en onze permanent opgewonden maatschappij.

Maar dan, te midden van alle problemen zingt Mia vrij plotseling deze fascinerende regel:

I don’t believe in God anymore

Ik geloof niet meer in God

Cos where did she go?

Want waar is ze gebleven?

Laten wij hier eens nader bij stilstaan.

In de eerste zin valt het woordje ‘anymore’ onmiddellijk op. I don’t believe in God anymore.

Hieruit kunnen we afleiden dat Mia ooit een geloof had in het bestaan van één God. Oftewel, een monotheïsme. Hoewel ook het Jodendom of de islam mogelijk is, ga ik op basis van haar sociaal-culturele achtergrond uit van het meest aannemelijke, namelijk de God van het christendom.

Maar, hoe kunnen we een geloof in iets begrijpen dat er ooit was, maar nu verdwenen is? Dat is een hele ingewikkelde vraag.

Geloof hangt samen met zekerheid
Als ik zeg: ‘Ik geloof dat ik ooit zal sterven’, dan druk ik daarmee een zekerheid uit die ik bezit dat op enig moment dit daadwerkelijk het geval zal zijn. Veel logisch bewijsmateriaal daarvoor heb ik niet en in de rechtszaal zou het moeilijk worden om dit te verdedigen, maar dat verhindert niet dat ik er ten diepste zeker van ben. Ik weet tegelijkertijd ook dat deze zekerheid nooit zal verdwijnen; en daarmee mijn geloof niet zal verdwijnen.

Maar stel nu dat ik na verloop van tijd zeg: ‘Ik geloof niet meer dat ik ooit zal sterven’, wat betekent dit dan? In ieder geval dat ik er nooit werkelijk zeker van was. Als iemand namelijk werkelijke zekerheid zou bezitten, dan is hij overtuigd, dat, ondanks alles wat hem overkomen kan, die zaak zal blijven zoals ze is, zelfs al zou hij haar verwerpen, wat hem onmogelijk voorkomt. Wie werkelijk God kent, kan dat later niet ontkennen. Tenzij we dus vaststellen dat een geloof altijd onder voorbehoud is. Maar is dat dan werkelijk geloof? Is dit vergelijkbaar met dat iedere belofte altijd onder voorbehoud is? Heffen we daarmee het hele idee van de belofte niet op?

Je kunt wel zeggen: ‘Ik geloof niet in God.’ Maar als je zegt ‘ik geloof niet meer in God’, dan moeten we ons vooral de vraag stellen waar het geloof dan in eerste instantie überhaupt betrekking op had. Niet op een doorleefd en beproefd relationeel idee kennelijk, maar hooguit op een leeg en vervangbaar concept.

Maar goed, het wordt eigenlijk nog ingewikkelder met de zin die erop volgt:

Cos where did she go?
Want waar is ze gebleven? Het woordje ‘ze’ (she) is natuurlijk grammaticaal opvallend. Ook in het Engels is God ‘een mannelijk’ woord. De Bijbel bevat ongeveer 170 verwijzingen naar God als de ‘Vader’. En iemand kan noodzakelijkerwijs geen vader zijn, tenzij hij mannelijk is. Aan de andere kant: God is Geest (Joh. 4:24), dus we moeten ook weer waken om God al te nadrukkelijk te willen antropomorfiseren.

Ik vermoed echter dat het bedoeld is als een progressief statement, tegen een al te patriarchaal beeld. Akkoord. Maar waarom dan niet gesproken van Godin? Bovendien hebben we juist vastgesteld dat ze er zelf niet meer in gelooft, dus dat ontkracht feitelijk het hele vrouwelijke statement: ‘Ik geloof niet meer in een vrouwelijke God’, is wat hier zojuist gezongen wordt.

Dat haar God ergens heen gegaan zou kunnen zijn (anders kun je je niet afvragen waar iemand is gebleven), veronderstelt echter toch weer de mogelijke concrete aanwezigheid van God. In dat opzicht is de eerste zin wat ongelukkig: het lijkt niet een kwestie te zijn van niet meer te geloven, maar eerder van ‘waar moet ik zoeken’. God speelt verstoppertje.

‘Waar ben je gebleven God! Ik wil je graag vinden!’ Het klinkt als een roep weer te kunnen geloven als God zich laat zien, niet als een geloof dat verdwenen is.

Als we tenslotte  even nog het doel van het Songfestival in ogenschouw nemen, dan lijkt de tekst niet bedacht om veel punten te pakken bij een groot deel van christelijk Europa. Spanje, Polen, Portugal, Italië en Hongarije plezier je er niet mee.  

Maar wacht eens: aan het eind van het lied klinkt bij herhaling Goodbye old life. Goodbye old life!

Wordt hier het oude leven afgelegd? Het oude leven van betekenisloosheid, onrust, tijdverspilling en ongeloof?

Het Nieuwe Testament is één grote oproep om het oude leven vaarwel te zeggen. Lezen we bijvoorbeeld de woorden van Paulus aan de Corinthiërs:

Zo is dus iemand die in Christus is, een nieuwe schepping: het oude is voorbij, het nieuwe is er al.
(5:17).

Of lezen we beter nog Efez. 4:17-32. Een langere verhandeling over het oude en het nieuwe leven, de oude en de nieuwe mens, met als hoogtepunt de woorden van Paulus:

Maar zo hebt u Christus niet leren kennen!  Want u hebt van Hem gehoord en u bent in Hem onderricht naar de waarheid die in Jezus is:  dat u de oude mens moet afleggen, die van uw vroegere levenswandel, die te gronde gaat aan zijn bedrieglijke begeerten,  en dat u zich moet vernieuwen naar geest en verstand.  Bekleed u met de nieuwe mens, die naar Gods beeld is geschapen in ware gerechtigheid en heiligheid.

Goodbye old life, dat is hier een onmiskenbare verwijzing naar Paulus voor wie het horen wil. Dat is een verwijzing naar werkelijke betekenis. En het mooiste is: Het geloof moet terug zijn, want er wordt immers afscheid genomen van het leven waarin ze riep: ‘Ik geloof niet meer in God.’ Daar zeggen we nu vaarwel tegen.

Hoe vals het ook mag klinken, dit is een loepzuivere boodschap die oneindig veel meer waard is dan wat punten of een finaleplek. Al is een wonder nooit ver weg.

 

______________________

Kijk hier het lied: Nederland 2023 inzending EurovisionSongContest

Hier de hele tekst:

I don’t find any joy anymore
From the same old cycle
Don’t know what made me happy before
From all to zero
Where did I go

Between falling and running I’ve been trying to get on my feet in time
I’ve never been good at crying always wanted to be the tough type

I’m sorry I’m
Just human I’m
Losing myself
While chasing highs
Losing myself
While chasing highs
And burning daylight

I don’t believe in God anymore
Cos where did she go
I don’t know what I’ve been looking for
I guess a hero

Between falling and running I’ve been trying to get on my feet in time
I’ve never been good at crying always wanted to be the tough type

I’m sorry I’m
Just human I’m
Losing myself
While chasing highs
And burning daylight
I’m scared that I’m
Falling behind
I’m losing myself
While chasing highs
I’m losing myself
While chasing highs
And burning daylight

Goodbye old life
Goodbye old life
Goodbye old life
Goodbye old life
Goodbye old life
Goodbye old life

Abonneren


 

Verschenen

Copyright 2024 Stephan Wetzels © All Rights on Texts Reserved.
Bezoek aan dit persoonlijke archief is gehouden aan de voorwaarden te vinden onder "Over deze website"