Stephan Wetzels
Denken en Zijn

Vragend schrijven bij de moord op Derk Wiersum

Een filosoof kan slechts vragend schrijven. Te midden van het ongrijpbare, het onbegrijpelijke, zoekt hij een uitweg naar een nieuwe vraag die voldoende rust geeft. Maar dat is nog niet zo gemakkelijk in de onrust die is opgeworpen door een moord. Een moord op een man die naar zijn werk ging. Vlak voor zijn huis doodgeschoten. Geen man tegen man, geen argumenten, geen genade, geen zin.

De vragen die me lastigvallen zijn er velen. De belangrijkste is geloof ik, hoe ik me iemand moet voorstellen die hiertoe in staat is gebleken. Ik wil niet langs de weg van het louter krankzinnige, geesteszieke, nihilistische, manipuleerbare, redeloze domme dier wandelen. Die is te bevredigend in eenvoud. Ik stel me iemand voor die weet wat hij gedaan heeft, het zelf heeft gewild en er achter kan staan. Maar hoe is het dan om wakker te worden en het idee te bezitten dat je iets gedaan hebt wat onomkeerbaar is? En niet zomaar onomkeerbaar, maar walgelijk onomkeerbaar, in strijd met de beschaving, de redelijkheid en alles wat van waarde is.

Want het is toch van waarde dat iemand verdedigd kan worden tegen de Staat? Het is toch van waarde dat een mens altijd elementaire rechten heeft die moeten worden gewaarborgd? Dat is toch niet enkel een kwestie van het toevallige westers perspectief? Is het verdriet en de woede van miljoenen mensen een rechtmatig bewijs van onrecht? En dan wordt het de bitterste ironie dat wanneer mocht deze man ooit gepakt worden -als hij niet eerder wordt omgelegd- hij een advocaat zal krijgen die opkomt voor zijn rechten, omdat hij verdedigt behoord te worden tegen de Staat.

Wanneer ik verder nadenk over de voorstelling, hoe iemand letterlijk het onschuldige kan vernietigen, is er iets wat ik met zekerheid kan denken? Ja, dat is er wel. Wat zich namelijk opdringt is het idee dat zo iemand niet kan geloven in een God en zijn ziel heeft overgeleverd aan het toeval. De hoop op het toeval. Althans in de zin van het bestaan van een rechtvaardig oordeel. Dood is dood en alleen het leven telt. En in dat leven is weinig van waarde, behalve het eigen leven zolang het duurt.

En het leven staat enkel in het teken van alles wat tijdelijk is, leeg, hol en niets nalatend. Geld? Bloedgeld. Roem? Kwetsbaar. Aanzien? IJdel. Geen verhaal aan je kinderen: ‘Ik schoot iemand dood die naar zijn werk ging voor een paar stuivers’. Geen trotse ouders: ‘Mama ik ben iemand die op een ongewapende man afloopt en hem zomaar doodschiet’. Niets is er waarmee je de schoonheid eert of de waarheid helpt. Alles staat in de schaduw van die ene daad voor altijd.

Hoe zal iemand zich zijn leven lang verhouden tot de moord op het onschuldige, zonder ooit te bezwijken aan de ondraaglijke lichtheid van de laffe moord, opgedragen door anderen, in ruil voor het bedenkelijke en tijdelijke? Dat is een moeilijke vraag. Na lang overwegen, bleek het antwoord kort en stopt voor heel even het vragende schrijven.

Je moet je bovenal beschermen tegen liefde. Want als je liefde kent of ook maar een beetje toelaat, dan weet je wat je vernietigd hebt en dat doet pijn. De liefde van een vader voor zijn kinderen, voor de rechtvaardigheid, voor zijn voor vrouw en familie. Dat is vernietigd.

De pijn die je voelt als je liefde toelaat, is een teken van geweten. Liefde toelaten is je een verhouding kunnen voorstellen die buiten jezelf om gaat. En het menselijke geweten is in zijn oorsprong zo sterk, zeg ik met John Henry Newman, dat ernaar luisteren altijd leidt tot spijt en verdriet als het je zegt dat je de liefde hebt opgeheven. De verhouding herkennen die buiten jezelf ligt, de Ander toelaten, is begrijpen dat je iets gedaan hebt wat in strijd is met de liefde. Je hebt een verhouding opgeheven en daarmee eigenlijk jezelf vernietigd. Dat inzicht, daar moet iemand zich zijn leven lang tegen verzetten. Anders is het leven onmogelijk. De motor van dat verzet is vervreemding en herhaling. Alleen zo kan ik mij iemand voorstellen die niet tot inkeer komt.

Voor Derk Wiersum is het leven voorbij. Hij heeft gekregen wat hem niet toe-kwam. Maar hij zal heel lang in heel veel liefde worden herinnerd. Daar ben ik ook zeker van. 

Leave a comment


Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.


Collin van Rooij

5 jaar ago

Hoe gek is het dan ook om te bedenken, dat jij als kroongetuige er volledig tussen in staat en dat de keuze bij jou gelegd wordt? Dat jij wakker wordt, of een telefoontje krijgt met: Ja je broer is vermoord en later ook nog is je advocaat.
Dat JIJ daar tussen in staat en dat je de kracht moet houden om door te gaan. wetend dat er misschien wel meer familieleden en vrienden zullen volgen.

Besef je even, dat zelfs als deze man voorgoed vast zit, je je leven nog niet veilig bent. Dat je waarschijnlijk heel je leven achtervolgt wordt met de gedachte: “Door dat ik getuigd heb is mijn broer en advocaat gestorven”.
Maar ook wetende dat de verdachte waartegen je getuigd hebt, je je hele leven zal proberen om te leggen.
Mij lijkt het heel zwaar om in de schoenen te staan van deze kroongetuige.

Ook zal de vraag altijd blijven: Deed deze moordenaar dit volledig uit vrije wil, of werd hij misschien wel onder druk gezet. Want waarom zou jij als mens, tot deze daad in staat zijn? Wat zou jou er toe maken om dit een ander aan te doen? Het is heel moeilijk om voor jezelf een keuze te maken. Want zou ik iemand anders vermoorden als ik onder druk zou staan? Zou ik er toe in staat zijn om iemand te vermoorden, wetende dat als ik nee zou zeggen, ikzelf en mijn familie nooit meer veilig zal zijn.
Hoe zou deze man zich voelen, als hij die avond thuis komt en misschien zijn vrouw en kinderen ziet. Zou hij dan geen enkel moment het gevoel van teleurstelling in zichzelf hebben gehad? wetend dat zijn vrouw hem nog kan aanraken, zijn warmte nog kan voelen en zijn stem kan horen, terwijl hij die ochtend een andere vrouw alleen heeft achtergelaten.
Welk gevoel van schaamte zal deze man hebben, als hij wordt opgepakt en een advocaat krijgt? Dat HIJ verdedigt wordt door een collega van de man die hij van het leven heeft beroofd.

Je zal nog lang herinnert worden Derk! Rust zacht!

Abonneren


 

Verschenen

Copyright 2024 Stephan Wetzels © All Rights on Texts Reserved.
Bezoek aan dit persoonlijke archief is gehouden aan de voorwaarden te vinden onder "Over deze website"