Stephan Wetzels
Denken en Zijn

Het monster op de fiets dat het kind deed vallen

Of: Het Tijdperk van het Slachtoffer

Het Monster. Vrij naar Edvard Munch

In 1870 vraagt John Henry Newman zich vertwijfeld af wat er met zijn tijd gebeurd is. Waar is toch die geweldige menselijke geesteskracht gebleven?[1] Hoe weinig kon hij vermoeden dat Het Tijdperk van het Slachtoffer toen nog moest aanvangen en ‘het zielige’ een van de grootste drijvende maatschappelijke krachten zou worden? In deze korte bijdrage bespreek ik een exemplarisch geval dat onze tijdsgeest zo ongelofelijk scherp samenvat, dat ik geloof nooit meer op iets te stuiten wat dit overtreft[2].

Over welk schitterend verhaal gaat dit dan? Nu, men neme een fietser in de Ardennen. Een man van middelbare leeftijd die eropuit gaat om wat te werken aan zijn conditie. Ergens op het parcours loopt er een kind los van de ouders en staat vader Patrick Mpasa te filmen. De fietser belt en (iemand) roept ‘pas op! Pas op! Pas op’, wil er langs en tikt dan al dan niet opzettelijk het kind met zijn knie aan. Het kind sukkelt naar voren en landt op beide handjes.

Voor wie dat met eigen ogen wil zien (Waarschuwing! De beelden zijn buitengewoon NIET schokkend), die kan terecht op talloze kanalen, zoals hier en hier.

Allereerst – en ik zeg dit er toch maar weer nadrukkelijk bij- moeten we aannemen dat dit niet in scène is gezet om juist spot te drijven met onze tijd en de wraakzuchtige kosmonihilistische twitterzieke probleemdieren waar ze van overloopt. We moeten aannemen dat het hier geen sociaal experiment betreft met de bedoeling de waanzin en de massahysterie ten volle te ontmaskeren op basis van de vraag:

Hoe lang zal het duren voordat dit banale niemendalletje nationaal nieuws is, men er schande, GROTE schande van spreekt en roept om vergelding en bloedige wraak? Hoelang duurt het om van deze man een monster te maken?

Uiteraard niet lang. Zo wil als ik wat grasduin in honderden reacties, Nel G. de fietser opsodemieters verkopen en Sven de B. de fiets om zijn nek vouwen. Een beetje zoals de middeleeuwers dit soort zaken oplosten.

Maar we gaan er dus vanuit dat we niet naar Jiskefet zitten te kijken, maar dat het hier een echte gebeurtenis betreft.

Dan merk ik vervolgens op dat alle nuance en relativering ontbreekt in de berichtgeving. Was dit een fietspad? Kon er niet geremd worden omdat het veel te glad was en anders de situatie gevaarlijker was geworden? Waarom reageren de ouders niet op de hoorbare bel? Hoe komt zo’n filmpje bij een krant terecht en wat is daar in vredesnaam de werkelijke bedoeling van, de zin? Waarom moet die fietser opgespoord worden en gaat er een bericht uit van de federale politie alsof we hier te maken hebben met een terrorist? Waarom wordt zijn identiteit niet a priori beschermd?

Kortom: Wat valt er hier precies te winnen met nationale aandacht (in plaats van het voorval privé te houden), wraakzucht (in plaats van vergevingsgezindheid), aangifte (in plaats van zand erover en kan een keer gebeuren) en jezelf wegzetten als een immens slachtoffer (in plaats van relativeren en jezelf een heel klein beetje te vermannen)?

Ja, waarom kan zoiets zo onbeduidend als dit zo disproportioneel uitgroeien tot een lelijk monster? Waarom moet deze man tot monster worden gemaakt?

Het antwoord is simpel: Omdat we in het Het Tijdperk van het Slachtoffer leven.

Dit is simpelweg kenmerkend voor deze tijd. Geen enkel voorval hoe onbeduidend ook kan door de vingers worden gezien, alles moet publiekelijk worden gemaakt. Autoriteiten voelen zich en zijn gedwongen alles serieus te nemen (omdat de toorn van het publiek er is). Juridisering is de norm, wraak is leidend. Hoe betekenisloos een voorval ook, de veronderstelde dader moet zich dader weten en dader voelen en dader worden. Zijn verhaal doet er niet toe, het slachtoffer heeft alle troeven in handen.

Wat een vreselijke tijd! Wat moet het ook vreselijk zijn om kind te zijn van ouders die hun pedagogische onmacht kracht bijzetten door aangifte te doen, geen genoegen nemen met het verhaal van de fietser, die zozeer bezig zijn met hun slachtofferschap, dat het kind daarbij zelf ondergeschikt lijkt te worden. Want welk doel wordt hier nu precies nagestreefd en welke prijs wordt daarvoor uiteindelijk betaald?

Hoezeer heeft een kind te lijden van het gedrag van de ouders hier? Het is misschien wel de bekendste pedagogische wet dat de schrik van een kind eerder wordt veroorzaakt door de hysterische overprotectieve reactie van ouders dan door datgene wat het kind zelf is overkomen. En hoe onwaarschijnlijk hysterisch moet het worden om hier nationaal nieuws van te willen maken? Je kwetsbare kind ten toon te willen stellen aan Das Man?

Een kind krijgt een tikje en landt op zijn knieën in de sneeuw! Ja, dit onschuldige kind, is nu DAT kind. Het kind wat een tikje kreeg en dankzij de ouders aanleiding werd voor nationale toorn.

Ik vraag me dit alles echt in oprechtheid af. En wellicht vindt iemand het eveneens oprecht ongelooflijk zielig voor dat kindje en zit de fietser wellicht fout en had hij even af moeten stappen (maar wat waren dan de gevolgen geweest?).

Maar kijk nu eens hoe deze zieligheid vervolgens wordt gecultiveerd. En kijk eens even door al mijn woorden heen – of ze je nu bevallen of niet- en vraag jezelf in stilte af wat hier nu gebeurt. Is dit een wereld die je echt kunt willen? Is dit een wereld waar je vrolijk van wordt? Zou jij in het belang van je kind dit alles in de openbaarheid willen slingeren?

Is dit de wijze waarop we kinderen groot willen brengen met het idee dat een tik in het licht geplaatst moet worden van de dreiging van een jaar celstraf?

Natuurlijk mag iemand af en toe verontwaardigd zijn, de behoefte voelen verhaal te willen halen of zijn toestand als tragisch beschouwen. Maar daar moet een vorm van reflectie, relativering, zelfspot en geesteskracht tegenover staan. Zodra die opgeheven worden -in het bijzonder zoals in bovenstaand geval-, wordt je blind en ten volle een zielig slachtoffer van banale omstandigheden. Dan heb je de tijdgeest helemaal mee en is er vluchtig medelijden alom…

Maar als dat alles weer is weggewaaid, ben je slechts een zielig slachtoffer van je eigen slachtofferschap. Wat je niet ombracht, heeft je zwakker gemaakt.

 

[1] Zie p. 476 van An Essay in Aid of A Grammar of Assent (1870).

[2] Dat dacht ik overigens eerder, zie het tragische: Wat-heet-een-pyrrusoverwinning

GroenLinks en de worsteling met Achilles en de Schildpad

Of: 4 verwonderingen over Kauthar Bouchallikht als mogelijk Kamerlid

Zo af en toe noteer ik wat kanttekeningen bij onze politieke besluitvorming en haar randzaken. Niet omdat het veel mensen zou interesseren of dat het grootse inzichten betreft, maar vooral omdat mijn eigen verwondering zich zo opdringt dat ze pas op papier enigszins tot bedaren komt. En in het politieke moeras van aanhoudende verwondering stuit ik nu op de nummer negen van de kandidatenlijst van GroenLinks voor de Tweede Kamer: mevrouw Kauthar Bouchallikht.

Dit betreft vast een uiterst marginale kwestie zou je zeggen, zeker waar, met dit verschil dan dat Bouchallikht in opspraak is gekomen omdat ze vermeende banden zou hebben met de moslimbroederschap. Volgens onderzoeksjournalist Carel Brendel, die er een uitvoerig bronnenonderzoek op nahield bestaat daar weinig misverstand over. Publicist Özcan Akyol verbaasde zich hooglijk toen hij haar zag op foto’s van het nationalistisch-conservatieve islamitisch verbond Milli Görüş en zelfs op Joop.nl, de kraamkamer van inclusief Nederland, zijn er mensen die met hun hoofd schudden (!). Enfin, als dat geen verwondering opwekt, dan weet ik het ook niet meer.

Verwondering I
Uiteraard is er allereerste vanzelfsprekende ontkenning. Stel je maar eens voor dat het toegegeven zou worden en Bouchallikht zou zeggen:

Ja beste kiezers, alles wat de onderzoeksjournalist zegt klopt. Het is zoals het is, maar ik blijf het milieu een warm hart toedragen. Zo was ik namelijk ook voorzitter van de stichting Groene Moslims!

Toen ik benieuwd was deze website eens te bezoeken –want wat zijn groene moslims dat er een aparte stichting voor moet worden opgericht– bleek dat mijn browser daar niet zoveel trek in had:

Dat is dan wel weer schitterende ironie; dit zou je nooit zelf kunnen verzinnen.

Hoe dat ook zij, de ontkenning is menselijk weer al te menselijk en volgens Jesse Klaver wordt Bouchallikht nu zo kritisch benaderd omdat zij moslim is (AD 20/11/2020). En volgens inclusiteitsdeskundige Zoë Papaikonomou is het zo dat “de islam en moslims gelden als bedreigingen en zonder pardon worden verdacht gemaakt.” (AD 20/11/2020).

Verwondering II
Dat is een zo’n schitterende onzinverdediging die zo gruwelijk lamlendig in elkaar steekt dat je er eigenlijk geen woorden meer aan vuil hoeft te maken.

Maar dat doe ik toch, voor die ene die het wel een goed argument vindt. Het is in dezelfde lijn als dat zonder pardon de SGP’er altijd weer in de hoek wordt gedreven als het gaat over het abortusvraagstuk of seks voor het huwelijk. Het is hetzelfde als dat zonder pardon alles wat een gemiddelde PVV’er aanraakt door talloze lui in de extreemrechtse hoek wordt geschopt. Het is hetzelfde als dat Slob een slip-of-the-tongue heeft en zonder pardon Artikel 23 de fik in moet en ‘het eens afgelopen moet zijn met die christelijke idioten’. Het is hetzelfde als dat Baudet zonder pardon door talloze lieden aanhoudend als fascist wordt neergezet en de hele partij kapot moet of de ‘vieze k***********l’ Pieter Omtzig zonder pardon dood. Etc. enz., und so weiter.

Omdat ze allemaal moslims zijn?

Nou, nee, omdat ze politiek willen bedrijven en daarbij onder het vergrootglas liggen van miljoenen nederige onderdanen met een hele grote waffel. Klik- en Tweet-geile onderdanen die op de een of andere manier hun eigen identiteit willen afmeten tegenover die van de politicus. Simpele medialogica verklaart de rest. Zo werkt dat nu eenmaal en het gaat hier lang niet zo ver als bij Omtzigt bijvoorbeeld.

En als je deze zogenaamde verdachtmakingen niet hebt zien aankomen, dan ben je bij voorbaat al kansloos in de politiek. Gelukkig zag Bouchallikht wel in dat het erbij hoort en meldt ze in een Tweet:

Het doet me pijn om hierop te moeten reageren, maar ik wist dat dit soort verdachtmakingen zouden gebeuren toen ik me kandideerde voor GroenLinks. Elke keer weer dezelfde tactiek: guilty by association.

Zonder er inhoudelijk toe te lichten wat haar bedoeling is geweest bij al die door deskundigen aangemerkte bedenkelijke clubs, volgt dan geheel in de lijn met wat ik eerder vaststelde “Het Tijdperk van het Slachtoffer” een grote “We got your back”-steunbetuiging. Om nog maar eens te benadrukken dat de boze buitenwereld altijd maar weer de kwetsbare moslims aanpakt omdat ze moslims zijn (let ook op het subtiel suggestieve altijd weer dezelfde tactiek). Wat dus niet zo is.

Verwondering III
Want hoe zit Bouchallikht werkelijk in elkaar? We zien een schitterende paradox: niet eentje in de zin van dr. Jekyll en mr. Hyde, maar eentje in de trant van Achilles en de Schildpad: een vrolijke dame met een hoofddoek (Schildpad) die opkomt voor gelijkheid en duurzaamheid (Achilles), die zich laat inspireren door de islam (Schildpad) en tegelijkertijd progressieve stokpaardjes als een abortuspil en een geëmancipeerd lhbtqx-beleid omarmt (Achilles). Achilles haalt de schildpad natuurlijk nooit in – maar ook weer wel. Kortom: wonderlijk, wonderlijk!

Maar als ik dan toch heel kort even de psycholoog mag uithangen: Bouchallikhts trotse kandidatuur voor de kamer in 2021 is gewoon een coming out of age. Het is voor haar een streep willen zetten onder haar verleden en er nooit meer aan herinnerd willen worden of in alle andere gevallen de betekenis van het verleden hardnekkig relativeren, zoals Rita Verdonk ooit een streep zette onder haar PSP- en PPR-lidmaatschap en een volwassen liberaal werd, zonder ooit nog aan dat verleden te willen worden herinnerd. Dat liep voor Rita niet zo heel goed af verder, maar dat is weer een heel ander verhaal.

Het zou heel goed kunnen dat zoals vaker wanneer er sprake is van diepe banden met verschillende subculturen, iemand loyaal wil blijven op beide fronten. Dat spanningsveld zien we ook hier weer terug en het zal komende jaren, helaas voor Bouchallikht, nog vaak onder de aandacht worden gebracht. Dat is nu eenmaal ook inclusief in deze tijd.

Verwondering IV
Het laatste wat ik nog wil zeggen, is zeker niet de minste verwondering. Hoe kan iemand als talent (‘De commissie ziet in Kauthar een groot en wijs talent’, aldus de GroenLinks-website) uit het relatieve niets op zo’n hoge positie worden geplaatst volgens een kandidatencommissie? En waarom plaatst zo’n club iemand als Lisa Westerveld (Achilles zonder Schildpad), die al 4 jaar ongelofelijk veel resultaten boekt voor GroenLinks een plek lager? Welke logica schuilt achter zoiets? Is dat voor een gewone sterveling ooit te bevatten?

Wellicht dat iemand denkt dat hier gehengeld wordt naar alle 2017-stemmers van DENK die sinds het gesodemieter aldaar weer zwevend zijn, maar daarvoor lijkt mij Bouchallikht toch echt te (oprecht) progressief.

Of, en dat lijkt mij logischer, je zou kunnen stellen dat een vrouw als Westerveld toch wel op eigen kracht hoger komt te staan dankzij de GroenLinks-leden die zich over de kandidaten mogen uitspreken, en de commissie hier een sterk staaltje positieve discriminatie voor ogen heeft gehad. Want normaal gesproken mogen talenten in bijvoorbeeld het voetbal langzaam wennen op de bank of eens ruiken aan het grotere werk in het tweede elftal, maar hier is de suggestie van de kandidatencommissie: voor ons een zekerheid in de Kamer. Ik ben echter zeer benieuwd naar de uiteindelijke lijst en hoe ver de kiezer bereid is te gaan hier. Want een ding is zeker: met de voordracht van Bouchallikht zoekt zelfs GroenLinks haar eigen grenzen op.

Voor mij mag Bouchallikht gerust op het pluche laten zien hoe ze de schilpad wil verslaan, maar het zou mij niet verwonderen als Jesse Klaver straks beter slaapt als zijn leden besluiten dat het toch een stapje te ver is geweest. Heerlijk zo’n democratie! Zeno zou het mooi gevonden hebben.

Abonneren


 

Verschenen

Copyright 2024 Stephan Wetzels © All Rights on Texts Reserved.
Bezoek aan dit persoonlijke archief is gehouden aan de voorwaarden te vinden onder "Over deze website"