Stephan Wetzels
Denken en Zijn

De belangrijkste filosofische boeken van de 20e eeuw

Print Friendly, PDF & Email

Wat zijn de belangrijkste filosofische boeken van de 20e eeuw? Afgelopen week kreeg ik het idee om niet alleen een korte studie te doen naar die belangrijke wijsgerige werken, maar ook om op zoek te gaan naar de achtergronden bij de eerste uitgaven. Met, misschien uiteindelijk als doel, een zo compleet mogelijke verzameling aan te leggen van eerste edities verschenen in de 20e eeuw. Sommige werken zullen buiten bereik liggen, maar met enige handigheid zou het moeten lukken om de meeste boeken in bezit te krijgen. Kortom: de zoektocht is begonnen en project ‘The search for the origins of knowledge’ is officieel van start. Verwachte einddatum: juli 2025.

Een mogelijke lijst

Er zijn vele verschillende manieren te bedenken hoe tot een lijst te komen van belangrijkste filosofische boeken. Welke manier ik ook zou gebruiken, allemaal hebben ze hetzelfde nadeel: het probleem van de subjectiviteit. Toch denk ik dat het mogelijk is om een redelijke onomstreden lijst samen te stellen. Met in ieder geval een duidelijke top 5 zonder al te veel discussie.

Als startpunt neem ik een onderzoek dat in december 1999 is verricht door Douglas Lackey. Lackey stuurde 5000 e-mails naar filosofen in Noord-Amerika, waarvan er 4000 daadwerkelijk aankwamen en waarop 414 ingevulde formuleren geretourneerd werden. De respondenten moesten onder andere de vijf belangrijkste filosofische werken noemen. Hoewel belangrijk en invloedrijk vaak samengaan, was het expliciet de bedoeling dat de respondenten de naar hun idee belangrijkste werken opgaven. Onderaan is een link naar het onderzoek bijgevoegd.

De volgende lijst is door mij samengesteld op basis van dat onderzoek. In de lijst staat naast de originele titel, zover ik dat gevonden heb ook de beschikbare Nederlandse vertaling en een verwijzing naar een Engelse of Nederlandse Wikipedia-pagina met informatie over het betreffende boek. Via Abebooks heb ik gezocht naar de oorsprong van het werk en de uitgever.

AuteurOriginele titelModerne Nederlandse vertaling beschikbaar?Uitgever en jaar van verschijnen
1. Ludwig Wittgenstein
Oostenrijker
Philosophische UntersuchungenFilosofische onderzoekingenOxford, Basil Blackwell, 1953
2. Martin Heidegger
Duitser
Sein und ZeitZijn en tijdHalle, Max Niemeyer, 1927
3. John Rawls
Amerikaan
A Theory of JusticeEen theorie van rechtvaardigheidThe Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, 1971
4. Ludwig Wittgenstein
Oostenrijker
Tractatus Logico-PhilosophicusLogisch filosofisch tractaatKegan Paul Trench Trubner & Co., London, 1922
5. Bertrand Russell & Alfred Norton Whitehead
Britten
Principia MathematicaCambridge, at the University Press, 1903
6. W.V.O Quine
Amerikaan
Word and Object (Uk)N.Y., Wiley & Sons, 1960
7. Saul Kripke
Amerikaan
Naming and Necessity (Uk)Dordrecht (1972). En: Harvard University Press, 1980.
8. Thomas Kuhn
Amerikaan
The Structure of Scientific RevolutionsDe structuur van wetenschappelijke revolutiesChicago & London: University of Chicago Press, 1962
9. Jean-Paul Sartre
Fransman
L’être et le néant: Essai d’ontologie phenomenologiqueHet zijn en het niet; proeve van een fenomenologische ontologieParis, nrf, Librairie Gallimard, 1943.
10. Alfred Norton Whitehead
Brits Amerikaan
Process and Reality (Uk)Cambridge, Cambridge University Press, 1929. (Macmillan?)
11. A.J.  Ayer
Brit
Language, Truth & Logic (Uk)Gollancz, London, 1936
12. John Dewey
Amerikaan
Experience and NatureW. W. Norton & Co., NY, 1929.
13. Maurice Merleau-Ponty
Fransman
Phénoménologie de la perception (Uk)Fenomenologie van de ervaringP., Gallimard, 1945
14. George Edward Moore
Brit
Principia EthicaCambridge: at the University Press, 1903
15. William James
Amerikaan
Pragmatism. A New Name for Some Old Ways of ThinkingLondon: Longmans, Green, 1907
16. Alisdair MacIntyre
Brit
After VirtueDuckworth en Co. Londen.Notre dame, in univ of notre dame press pub 1981 (1e USA).
17. Edmund Husserl
Duitser
Logische Untersuchungen Max Niemeyer 1900 + 1901, Halle a. S., 1900
18. Edmund Husserl
Duitser
Ideen zu einer reinen Phänomenologie und phänomenologischen PhilosophieHalle, Max Niemeyer, 1913
19. Simone de Beauvoir
Française
Le Deuxième SexeDe tweede sekseGallimard, Paris, 1949
20. Herbert Hart
Brit
The Concept of LawOxford, Clarendon Press, 1961

Enkele kanttekeningen

Op de eerste plaats valt op dat van deze 20 boeken, er slechts acht in het Nederlands geheel zijn vertaald. Van enkele boeken zijn hier en daar wel fragmenten te vinden in overzichten.

Wat verder opvalt is de hoge notering van John Rawls, wat waarschijnlijk te verklaren is door de Amerikaanse achtergrond van de respondenten. Lackey stelt zichzelf ook de vraag of indien hij Europese respondenten had gehad, dit had geresulteerd in een hoge notering voor Rawls. Ik denk van niet, ondanks het feit dat Rawls ook in Europa behoorlijk veel invloed heeft gehad op het politieke filosofische debat. Met zeven hoofdwerken van Amerikanen in de top 20, is het wel duidelijk dat hier de Amerikaanse achtergrond van respondenten een duidelijke stempel drukt op het oordeel.

Een vergelijking vanuit een ander perspectief

In het werk De twintigste eeuw in veertien filosofische boeken uit 2009 onder redactie van René Gabriels bespreken 14 hedendaagse Nederlandse auteurs allemaal een boek dat antwoord geeft op de vraag welke filosoof zijn stempel heeft gedrukt op de 20e eeuw en welke boeken we moeten blijven lezen omdat ze buitengewoon invloedrijk zijn (geweest). De invloed die zij tot nog toe hebben uitgeoefend op de filosofie is heel nadrukkelijk als uitgangspunt gebruikt. Een iets ander criterium dan in het onderzoek van Lackey, maar ik denk dat het in de praktijk vaak op hetzelfde neerkomt.

Omdat hier 14 boeken worden besproken, vergelijk ik de top 14 van Lackey met de 14 genoemde boeken uit Gabriels.

AuteurOriginele titelIn Gabriels?
1. Ludwig WittgensteinPhilosophische UntersuchungenJa
2. Martin HeideggerSein und ZeitJa
3. John RawlsA Theory of JusticeJa
4. Ludwig WittgensteinTractatus Logico-PhilosophicusNee
5. Bertrand Russell & Alfred Norton WhiteheadPrincipia MathematicaNee
6. W.V.O QuineWord and Object (Uk)Ja
7. Saul KripkeNaming and Necessity (Uk)Nee
8. Thomas KuhnThe Structure of Scientific RevolutionsNee
9. Jean-Paul SartreL’être et le néant: Essai d’ontologie phenomenologiqueJa
10. Alfred Norton WhiteheadProcess and Reality (Uk)Nee
11. A.J.  AyerLanguage, Truth & Logic (Uk)Nee
12. John DeweyExperience and NatureNee
13. Maurice Merleau-PontyPhénoménologie de la perception (Uk)Nee
14. George Edward MoorePrincipia EthicaNee

Uitgaande van een top 14, komen vijf boeken overeen. Het is overigens begrijpelijk dat in De twintigste eeuw in veertien filosofische boeken om praktische redenen voor één hoofdwerk van Wittgenstein is gekozen. Daarmee is dus gezegd dat de Tractatus normaal gesproken wel degelijk bij invloedrijkste boeken zou horen.

Het is dus in ieder geval de eeuw geweest van de taalfilosofie en de analytische filosofie, met in die schreden de ethiek en de wetenschapsfilosofie.

In een volgende bijdrage aandacht voor de boeken die hier door velen worden gemist.

-Wordt dus ooit vervolgd-

Notes:
Onderzoek van Lackey: Lackey-What-are-the-modern-classics

Link naar beschikbare uitgaven via Abebooks, volgens de top 20 van Lackey:

  1. 1
  2. 2
  3. 3
  4. 4
  5. 5
  6. 6
  7. 8
  8. 9
  9. 10
  10. 11
  11. 12
  12. 13
  13. 14
  14. 15
  15. 17
  16. 18
  17. 19
  18. 20

 

Leave a comment


Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.


Indrukken bij de eerste druk III: H.L.A. Harts The Concept of Law uit 1961 in de hand (met een kleine rechtsfilosofische bijdrage) | Stephan Wetzels

11 jaar ago

[…] door velen gezien als de belangrijkste rechtsfilosofische bijdrage in de 20e eeuw. Op de lijst van belangrijkste filosofische boeken van Lackey, neemt het boek van Hart de 20e plaats in en is het het enige rechtsfilosofische boek in de gehele […]

De belangrijkste filosofische artikelen van de 20e eeuw | Stephan Wetzels

11 jaar ago

[…] Lees ook:De belangrijkste filosofische boeken van de 20e eeuw […]

Beste filosofische boeken aller tijden - een mooie top 55

7 jaar ago

[…] SW – Stephan Wetzels: De belangrijkste filosofische boeken van de 20e eeuw […]

De belangrijkste filosofen op basis leeftijd | Stephan Wetzels

4 jaar ago

[…] Descartes en Kant ontbreken vrijwel nooit. Eerder schreef ik zelf al een overzicht van de belangrijkste filosofische boeken van de 20e eeuw en van de belangrijkste filosofische artikelen van de 20e […]

Abonneren


 

Verschenen

Copyright 2024 Stephan Wetzels © All Rights on Texts Reserved.
Bezoek aan dit persoonlijke archief is gehouden aan de voorwaarden te vinden onder "Over deze website"